Ενδομητρίωση: Μια χρόνια ασθένεια που ίσως έχεις και δεν το γνωρίζεις

Πριν από δεκαετίες και συγκεκριμένα το 1993, μια αμερικανική ΜΚΟ, η Endometriosis Association, αποφάσισε να ορίσει τον μήνα Μάρτιο ως τη χρονική περίοδο ενημέρωσης του κοινού και ευαισθητοποίησης σχετικά με την ενδομητρίωση. Μετά από χρόνια, πολλοί φορείς ανά τον κόσμο, δημόσιοι και μη, άρχισαν να δημιουργούν καμπάνιες ενημέρωσης για την ασθένεια, ωστόσο, παρά το γεγονός ότι όλοι έχουμε ακούσει τον όρο “ενδομητρίωση”, γνωρίζουμε πολύ λιγότερα για αυτήν από όσα θα έπρεπε.

Η ενδομητρίωση πλήττει το 10% των γυναικών κάθε ηλικίας, κι αν αυτό το νούμερο σάς φαίνεται μικρό, σε παγκόσμιο επίπεδο μεταφράζεται σε εκατομμύρια ασθενείς που, μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουν λάβει λανθασμένη ή και καθόλου διάγνωση για το πρόβλημά τους, οι συνέπειες του οποίου, ωστόσο, τις ταλαιπωρούν συχνά, υποβιβάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής τους, καθώς έχουν σωματικό και ψυχολογικό αντίκτυπο.

Με απλά λόγια, η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση όπου κύτταρα του εσωτερικού της μήτρας εντοπίζονται σε σημεία εκτός αυτής, όπως στις ωοθήκες, τις σάλπιγγες και άλλα σημεία της πυέλου. Όταν αυτά τα κύτταρα συγκεντρώνονται σε τέτοια σημεία του οργανισμού, δημιουργούν προβλήματα στην γυναίκα, καθώς είτε προκαλούν μικρές περιόδους και, συνακόλουθα, κύστες με αίμα, είτε προκαλούν όζους βαθύτερα στους ιστούς. Ειδικά στη δεύτερη περίπτωση, τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι ιδιαίτερα επώδυνα και πολλές φορές δεν διαγιγνώσκονται αμέσως.

Σχετικά με τα αίτια της ασθένειας, έχουν αναπτυχθεί κατά καιρούς διάφορες θεωρίες, όπως αυτή της παλινδρόμησης του αίματος στη διάρκεια της περιόδου, και η εναπόθεση κυττάρων του ενδομητρίου σε άλλα σημεία, ενώ άλλες μελέτες υποστηρίζουν ότι η πάθηση προκαλείται από γενετικούς παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση, η ενδομητρίωση είναι αποτέλεσμα διαφόρων ορμονικών γεγονότων και η κλινική εικόνα κάθε γυναίκας, σε συνδυασμό με τα συμπτώματα που η ίδια περιγράφει ότι βιώνει, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή από τους ειδικούς, ώστε να πραγματοποιηθεί ορθά και έγκαιρα η διάγνωση και η αντιμετώπισή της.

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης ποικίλλουν ανάλογα με την περίπτωση, τα πιο χαρακτηριστικά ωστόσο είναι η δυσμηνόρροια (έντονος πόνος περιόδου), που μάλιστα επιδεινώνεται με την πάροδο των ετών, ο πόνος κατά τη διάρκεια και μετά τη σεξουαλική επαφή, οι βαριές και μακράς διάρκειας εμμηνορρυσίες, ο πόνος πίσω στη λεκάνη, καθώς και διάφορα γαστρεντερικά προβλήματα. Κάθε περίπτωση έχει ξεχωριστή βαρύτητα, ανάλογα με το χρονικό διάστημα που πάσχει η ασθενής, τα όργανα του σώματος που έχουν προσβληθεί από ενδομητρίωση και το βαθμό στον οποίο έχει επεκταθεί. Η ενδομητρίωση επηρεάζει σημαντικά και τη γυναικεία γονιμότητα αφού δημιουργεί συμφύσεις στα γεννητικά όργανα και ειδικά στην περίπτωση γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά με φυσικό τρόπο και δεν τα καταφέρνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, το ενδεχόμενο της ενδομητρίωσης πρέπει οπωσδήποτε να ελέγχεται από τους ειδικούς.

Η ενδομητρίωση μπορεί να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να είναι και ασυμπτωματική. Από τη στιγμή που θα έρθει για πρώτη φορά η περίοδός μας πρέπει να παρατηρούμε το σώμα μας και, ειδικά αν υπάρχουν κι άλλες γυναίκες στην οικογένεια με το ίδιο πρόβλημα, να ζητάμε από τους ειδικούς την ιδιαίτερη προσοχή τους, καθώς κατά μέσο όρο περνούν 7 με 8 χρόνια από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων ως τη θετική διάγνωση μιας περίπτωσης ενδομητρίωσης. Οι λόγοι για τους οποίους παρατηρείται αυτή η καθυστέρηση στη διάγνωση είναι πολλοί και σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την ιατρική εμπειρία κάθε ειδικού και το κατά πόσο οι γυναίκες εισακούγονται από αυτούς όταν αναφέρουν τέτοιου είδους συμπτώματα και αυτά δεν υποτιμούνται.

Για την αντιμετώπιση της νόσου υπάρχουν κάποια φάρμακα που απλά μπορεί να καθυστερούν την εξάπλωσή της. Για να διαγνωστεί μια γυναίκα με ενδομητρίωση και, κυρίως, για να απαλλαγεί από αυτήν, ο προσφορότερος τρόπος είναι η λαπαροσκόπηση. Πρόκειται για την ενδεδειγμένη μέθοδο ώστε να εντοπιστούν όλες οι εστίες της νόσου και να αφαιρεθούν με ακρίβεια και ασφάλεια, μειώνοντας μάλιστα δραστικά τις πιθανότητες επανάληψης της επέμβασης στο μέλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ασθένεια μπορεί να διαγνωστεί και με ψηλάφηση ή με κολπικό υπερηχογράφημα, όπως στην περίπτωση των κύστεων ενδομητρίωσης που βρίσκονται στις ωοθήκες.