Promising Young Woman: Η υπόθεση Μπεκατώρου και η πιο επίκαιρη ταινία που πρέπει να δείτε

Σχεδόν ταυτόχρονα με την ευρεία δημοσιοποίηση της υπόθεσης σεξουαλικής κακοποίησης που κατήγγειλε δημόσια η Ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου, κυκλοφόρησε στις online πλατφόρμες περιεχομένου μια ταινία που, υπό άλλες συνθήκες επικαιρότητας, θα περνούσε απαρατήρητη.

Ο τίτλος της ταινίας είναι Promising Young Woman. Το σενάριο και η σκηνοθεσία ανήκουν στη Βρετανίδα ηθοποιό Emerald Fennell, την οποία, πιθανότατα, έχετε δει να ερμηνεύει τη νεαρή Camilla Parker-Bowles στη σειρά The Crown. Αν επιχειρούσαμε να πραγματοποιήσουμε μια - σχετικά ελεύθερη - μετάφραση στον τίτλο της ταινίας, στα ελληνικά θα ήταν “Πολλά Υποσχόμενη Νεαρή Γυναίκα”. 

Η πρωταγωνίστρια Cassie ήταν, κάποτε, η γυναίκα που περιγράφεται στον τίτλο. Πρώην φοιτήτρια Ιατρικής, “κόρη καλής οικογένειας”, ευφυής, όμορφη, αστεία. Η τριαντάχρονη Cassie πλέον δουλεύει σε ένα καφέ, μένει στο σπίτι των γονιών της και τα βράδια ντύνεται, στολίζεται, πηγαίνει στα κλαμπ, παριστάνει τη μεθυσμένη και προσελκύει άντρες που είναι έτοιμοι να εκμεταλλευτούν τη μέθη της προς όφελός τους. Αφού καταλήξουν στο σπίτι του εκάστοτε άντρα, η Cassie δείχνει ότι δεν ενδιαφέρεται ερωτικά για το πρόσωπό του και περιμένει να δει πώς θα αντιδράσει εκείνος. Μετά, του αποκαλύπτει ότι δεν είναι μεθυσμένη κι ότι έχει πλήρως τη συναίσθηση των πράξεών της και στη συνέχεια αποχωρεί. Κι αυτό φαίνεται να είναι ο μοναδικός σκοπός της ζωής της.

Στην ερώτηση “μα, γιατί μια γυναίκα να συμπεριφέρεται κατ’ αυτό τον τρόπο”, η απάντηση έρχεται από το παρελθόν της. Χωρίς να αποκαλύψουμε άλλα στοιχεία της υπόθεσης, θα πούμε απλώς ότι η καλύτερη φίλη της Cassie, Nina, υπήρξε θύμα βιασμού. Διαβάζοντας μέχρι αυτό το σημείο την υπόθεση, κάποιοι θα αναρωτηθούν γιατί η Cassie “κάνει αυτό το πράγμα στον εαυτό της” και κάποιοι άλλοι γιατί “κάνει αυτό το πράγμα στους άλλους”. Μια ακόμα εμπειρία μας από τον δημόσιο διάλογο για ένα τέτοιο θέμα, και συγκεκριμένα για την υπόθεση Μπεκατώρου, αποδεικνύει πως, πολύ συχνά, η αντανακλαστική, πρώτη αντίδραση μιας μερίδας του κοινού απέναντι σε καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης ή παρενόχλησης είναι η αμφισβήτηση των προθέσεων, της αντίληψης, ακόμα και της ειλικρίνειας του θύματος. 

“Γιατί τώρα, γιατί έτσι, γιατί σε αυτόν το θύτη”, τα “αντανακλαστικά γιατί” της ελληνικής κοινωνίας είναι το αποτέλεσμα επαυξημένων, παράλογων, σεξιστικών απαιτήσεων που έχουν επιβληθεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια στις γυναίκες. Ο άντρας “δε μπορεί να φταίει”, “αυτή κάτι θα του έκανε”, “θα τον προκάλεσε”, “δε θα κατάλαβε καλά τι συνέβη”. Σχεδόν πάντα υποβόσκει στο μυαλό μιας μερίδας του κοινού η συνωμοσία, το “μεγαλύτερη σχέδιο”, η ύπουλη προσπάθεια του “θηλυκού” να εκδικηθεί, να “τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί”, να “τουμπάρει”, να χειραγωγήσει, να καταστρέψει. 

Αν μπει κανείς στη διαδικασία να απαντήσει σε αυτού του είδους τα ερωτήματα αμφισβήτησης, είναι σχεδόν βέβαιο πως δε θα καταφέρει να πείσει κανέναν για το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Κανείς από όσους συντάσσονται με απόψεις που θυματοποιούν εκ νέου το εκάστοτε θύμα δε μπορεί να βάλει τον εαυτό του/ της στη θέση ενός θύματος που νιώθει μια σειρά από δυσάρεστα, δυσβάσταχτα συναισθήματα μετά από ένα τέτοιο περιστατικό κακοποίησης ή παρενόχλησης. Θυμός, αγανάκτηση, αηδία, αδικία, είναι μερικές από τις λέξεις που μάς έρχονται στο μυαλό στο άκουσμα και μόνο της φράσης “σεξουαλική κακοποίηση”. Δυστυχώς, όμως, όταν δεν υπάρχει ενσυναίσθηση ή όταν η καλλιέργειά της θεωρείται, το λιγότερο, “uncool” τότε όλοι θεωρούν τους εαυτούς τους αυτόκλητους τιμητές των πάντων, μόνους ικανούς να (κατα)κρίνουν και να αποδίδουν γενικά κι αόριστα δικαιοσύνη με βάση τον δικό τους μονόπλευρο ηθικό κώδικα στο πλαίσιο του δημόσιου λόγου και διαλόγου. 

Πόσους ανθρώπους μετρήσατε τις προηγούμενες μέρες να κατηγορούν την Σοφία Μπεκατώρου για τις καταγγελίες της; Πόσους να αμφισβητούν τις προθέσεις της; Πόσους να προσπαθούν να εκμεταλλευτούν για να εξυπηρετήσουν δικούς τους σκοπούς το “ελληνικό #MeToo” κίνημα; Και τώρα το δικό μας ερώτημα: με πόσους από αυτούς θέλετε να συνεχίσετε να συνδιαλέγεστε, να κάνετε παρέα, να συνεργάζεστε, να ζείτε στην ίδια κοινωνία; 

Η Cassie, μέσα από την ερμηνεία της Carey Mulligan, δίνει τη δική της απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, σε μια ταινία που παρουσιάζεται ως “θρίλερ εκδίκησης”, ενώ στην πραγματικότητα είναι μια pop σπουδή πάνω στο θρίλερ της γυναικείας ύπαρξης και συνύπαρξης με τον βαθιά ριζωμένο σεξισμό, ο οποίος βρίσκει την έκφρασή του σε κάθε κομμάτι της καθημερινότητας, με ποικίλες κατά περίπτωση συνέπειες για τις γυναίκες.

Μια “Πολλά Υποσχόμενη Γυναίκα” δεν ξύπνησε απλώς ένα πρωί και “βγήκε παγανιά να καταστρέψει ανδρικές ζωές και υπολήψεις”. Μια “Πολλά Υποσχόμενη Γυναίκα” ήταν κάποτε αυτό που λέει ο τίτλος της ταινίας και σήμερα, εξαιτίας της έλλειψης θεσμικής προστασίας και της πλημμελούς απονομής δικαιοσύνης, είναι μια μοναχική φωνή που ψάχνει την ευκαιρία να εκφραστεί, να καταγγείλει, να ζητήσει την τιμωρία όσων τόλμησαν να παίξουν με τη ζωή της, θεωρώντας την ασήμαντη, κατώτερή τους - απλά “μια κοπέλα”.